Skamieniałe drewno

Skamieniałe drewno to skamieniałości drewna z minionych okresów geologicznych. Zachowały się one dzięki pogrzebaniu drewna w osadzie, a następnie zastąpieniu pierwotnej substancji organicznej przez krzemionkę (chalcedon lub opal) pochodzącą z roztworów w nim krążących. W procesie tym często zachowane zostają wszelkie szczegóły budowy drewna i jego struktura. Skrzemieniałe drewno ma duże znaczenie naukowe, gdyż dobrze zachowana struktura drewna umożliwia rozpoznawanie gatunkowe, a także badania paleoklimatyczne, poprzez np. analizę zmienności pierścieni przyrostowych. W nielicznych przypadkach zachowują się skrzemieniałe pnie w dużych nagromadzeniach, tworząc tzw. skamieniałe lasy (jednak zazwyczaj są to napławione pnie, a nie drzewa zachowane w pozycji przyżyciowej). Skamieniałe drewno jest bardzo cenione przez zbieraczy skamieniałości. Cenne są zwłaszcza odmiany zbudowane z kolorowego chalcedonu, w tym z jaspisu, o dobrze zachowanej strukturze drewna. Jest to również znakomity surowiec do produkcji wyrobów służących do dekoracji wnętrz (ławy, stoły, stoliki, misy, patery, umywalki itp). Czasami w drobnych pustkach w obrębie drewna krystalizował kwarc, w tym ametyst. Spotykane są również agaty wypełniające takie pustki. Występują też pnie drzew tylko nieznacznie skrzemionkowane. Są to zazwyczaj stosunkowo młode skamieniałości (kilka tysięcy lat) i z tego wynika ich niecałkowite skrzemienienie. Pnie takie zwane czarnym dębem występują w osadach rzecznych Europy, a zwłaszcza Polski i są cennym surowcem używanym do wyrobu luksusowych mebli.