Bazalt jest to ciemna, zazwyczaj czarna magmowa skała wylewna o zawartości 45 - 52 % SiO₂. Jako produkt wulkanizmu, w krajobrazie często zaznaczają się formami charakterystycznymi dla terenów powulkanicznych. Głównymi składnikami bazaltu są plagioklazy i pirokseny, ponadto występują: amfibole, melilit oraz biotyt. Typowa dla tej skały jest struktura afanitowa bądź porfirowa, natomiast tekstura zazwyczaj bezładna, zbita lub porowata. Cechą charakterystyczną bazaltu jest oddzielność słupowa powstała w wyniku kurczenia się zakrzepłej lawy w czasie jej oziębiania. Głębinowym odpowiednikiem bazaltu jest gabro. Starsze, zmienione bazalty nazywane są paleobazaltami albo też melafirami bądź diabazami.